• «تخیل جوهر آزادی انسان است.» هری برودی

روانشناسی کشف و ابداع علمی: پوانکاره در برابر اینشتین

روانشناسی کشف و ابداع علمی

زمان تقریبی مطالعه: ۱۰ دقیقه کشف و ابداع چه تفاوتی باهم دارند؟ آیا خلاقیت علمی شامل کشف است یا ابداع یا هر دو؟ آیا کشف و ابداع علمی دارای منطق یا فرآیند خاصی است یا نقش مهمتری در آن ایفا می‌کند؟ نقش تخیل و حس زیباشناختی در این زمینه چیست؟ خود دانشمندان در مورد ابداعات…

ادامه مطلب

ملاحظاتی در نسبت علم و شعر

زمان تقریبی مطالعه: ۸ دقیقه هرچند نسبت میان علم و شعر از وجوه متعددی قابل بررسی است،[۱] اما ما در تناسب با موضوع تحقیق* به برخی جوانب اکتفا می‌کنیم. از آنچه تا بدین‌جا گفته شد به نظر می‌رسد که یکی از نسبت‌های محوری علم و شعر، نسبت میان تعقل و تخیل است. تعقل، لازمۀ اساسی…

ادامه مطلب

پژوهشی در زندگی مردمان خلاق؛ مروری بر کتاب «خلاقیت: روانشناسی کشف و اختراع»

زمان تقریبی مطالعه: ۹ دقیقه مشخصات کتاب: خلاقیت: روانشناسی کشف و اختراع نوشته میهای چیکسنت‌میهای، ترجمۀ عباس‌علی کتیرایی، انتشارات مازیار، ۱۳۹۵ درباره خلاقیت مطالب زیادی نوشته می‌شود؛ از خلاقیت در علم، کسب‌وکار و مدیریت گرفته تا شیوه‌های خلاقانه آرایش کردن، لباس پوشیدن، درست کردن نیمرو و غیره. مدعیان «آموزش خلاقیت» هم کم نیستند که به…

ادامه مطلب

علم، شعر، تخیل

زمان تقریبی مطالعه: ۴ دقیقه علم ساختۀ انسان است. این حقیقتی بدیهی است که غالباً فراموش می‌شود و تذکر آن در اینجا به امید کاستن فاصله میان دو فرهنگ، میان علم و هنر، است. ورنر هایزنبرگ شاید، علم در جهان امروز، ایدئولوژیِ مسلط باشد. سودبخشی آن در کاربست تکنولوژیک، سیمای جهان و زندگی بشر را…

ادامه مطلب

تاریخ معرفت‌شناختی علوم و کارکردهای آن در آموزش علم

زمان تقریبی مطالعه: ۱۴ دقیقه   «تاریخ معرفت‌شناختی علم» را می‌توان رویکردی خاص در «تاریخ علم» به شمار آورد. برای روشن شدن مفهوم و اهمیت این نوع تاریخ در آموزش علوم لازم است که نگاهی به تاریخچه استفاده از تاریخ علم در آموزش علم داشته باشیم. تاریخ علم، مشخصاً با انتشار کتاب ساختار انقلاب‌های علمی[۱]…

ادامه مطلب

زیباشناسی علم: علم به مثابه هنر و دانشمند به مثابه هنرمند

زمان تقریبی مطالعه: ۵ دقیقه عموماً تصور بر این است که شکاف بزرگی میان هنر و علم و بین هنرمند و دانشمند وجود دارد. اما حقیقت این است که «علم و هنری که به درجات عالی تکامل رسیده باشند، از نظر روان‌شناسی و دیگر جنبه‌ها بسیار به هم نزدیک‌اند» (فرای، ۱۳۶۳، ص ۱۰). بررسی‌های تجربی…

ادامه مطلب

علم و اسطوره

زمان تقریبی مطالعه: ۱۰ دقیقه علم چه نسبتی با اسطوره دارد؟ آیا علم از دل اسطوره‌های کهن برآمده است؟ آیا علم جهان را اسطوره‌زدایی کرده است یا خود اسطوره‌ای مدرن است؟ میتوس و لوگوس اسطوره در زبان‌های اروپایی معادل میت[۱] می‌باشد که از واژه‌ی یونانی میتوس[۲] اخذ شده است. میتوس، نخست در زبان هومر و…

ادامه مطلب