در رثای مرگ نویسندۀ صحرا شاه محمد یلقی

در رثای مرگ نویسندۀ صحرا شاه محمد یلقی

زمان تقریبی مطالعه: ۵ دقیقه «شاه محمد یلقی، نویسنده نشریات ترکمن صحرا درگذشت.» اسم به نظرم خیلی آشنا می‌آید اما تصویر چهره برایم ناشناس است. این برای من که سال‌های پس از نوجوانی‌ را دور از دیار خویش زیسته‌ام چندان عجیب نیست؛ چون فقط چندسالی است که از طریق نوشتن در و مطالعۀ برخی نشریات صحرا، با برخی از اهل قلم ترکمن دورادور آشنا شده‌ام. اما این اسم به طرز عجیبی برایم آشناست و احساس نزدیکی خیلی زیادی نسبت به آن دارم. با این حال، مطمئن هستم آن را در نشریات در حال انتشار ندیده‌ام. از این رو، سعی می‌کنم به سال‌های قبل‌تر برگردم. فعالیت…

ادامه مطلب

حکمت صحرا در زندگی عشایری ترکمن‌ها: فتح بابی بر حکمت‌شناسی قومی

حکمت صحرا در زندگی عشایری ترکمن ها

زمان تقریبی مطالعه: ۵ دقیقه از شواهد چنین برمی‌آید که قوم ترکمن در طول قرن‌ها به صورت عشایری در صحراها، دشت‌ها و مراتع زیسته و سکونت و شهرنشینی‌اش امری متاخر و جدید است. اگر چنین باشد، باید توقع داشت که تمام وجوه قوم‌شناختی آن، درهم‌تنیدگی عمیقی با این شیوه و مکان‌های زیست داشته باشد. از طرف دیگر، بخشی از آنچه امروز هستیم را ناگزیر از تاریخچۀ قوم خویش به ارث برده‌ایم. ممکن است در قرن بیست و یکم و به ظاهر آدم‌هایی مدرن باشیم اما آن انسان عشیره‌ای، با تمام وجوه مثبت و منفی‌اش، کم و بیش در درون ما حضور دارد و بخشی از…

ادامه مطلب

فقدان عقل در شاهنامه فردوسی ؛ از نقدهای ابراهیم گلستان و احمد شاملو تا روایت نظامی عروضی

فقدان عقل در شاهنامه فردوسی

زمان تقریبی مطالعه: ۵ دقیقه شاید طبیعی باشد که هر آدم و اثر بزرگی مخالفان و منتقدان بزرگی هم داشته باشد. در مورد فردوسی و شاهکار او، شاهنامه، نیز چنین مخالفان و منتقدانی وجود داشته و دارند. از ستایش جهانی تا نکوهش وطنی فردوسی از قرن هجدهم که جهانیان با شاهنامه فردوسی آشنا شدند این اثر همواره به عنوان بزرگترین حماسه ملی ایران و یک شاهکار ادبی جهانی ستوده شده است. سنت بوو، شاعر و منتقد ادبی فرانسوی، آن را اثر «کلاسیک بزرگ عالم بشریت» نامید و ژان ژاک آمپر، مورخ و منتقد مشهور فرانسوی، برای شاهنامه جایگاهی برتر از ایلیاد و اودیسه هومر و…

ادامه مطلب

ترس از زنان و نفی زندگی در «رفیق اعلی»

مارگریت پورت

زمان تقریبی مطالعه: ۷ دقیقه پیش‌نوشت: زن مظهر زیبایی، عشق و زندگی است. ترس از زنان، علت دشمنی، سرکوب و بی‌عدالتی علیه آنان است. نفی و سرکوب زنان در حقیقت نفی عشق و زیبایی و سرکوب زندگی است. این ترس و سرکوب، تاریخی دیرینه‌ دارد. از آنجا که در کشور ما، طبق اظهارات مکرر، موکد و مصمم مقامات رسمی، زنان در آزادی، عدالت و برابری کامل به سر می‌برند، ضمن تبریک این دستاورد تاریخی به ایشان، در این سلسله نوشتار‌ها، «ترس از زنان» و در نتیجه ظلم و بی‌عدالتی و سرکوب رفته بر آنان را در فرهنگ، فلسفه و ادبیات غرب مورد بررسی قرار خواهم…

ادامه مطلب

خوانشی از شعر «دوقماچی قیز» اثر استاد ستار سوقی

زمان تقریبی مطالعه: ۷ دقیقه مجموعه شعر ساوچی از استاد ستار سوقی (چاپ دوم، بهار ۱۳۸۵، گرگان: موسسه فرهنگی و انتشاراتی مختومقلی فراغی) شامل ۶۲ قطعه شعر است که ۱۰ قطعه آن را قالب رباعی تشکیل می‌دهد. از باقی ۵۲ قطعه، ۳ شعر (جرن قیز، دوقماچی قیز و ترکمن حالی حالچاسی) به قالی، قالیچه و دختران قالی‌باف ترکمن اختصاص دارد. در این میان، شعر «دوقماچی قیز» ویژگی‌های فرمی منحصربه‌فردی دارد که قصد دارم در این نوشته، در حد بضاعت، به آن بپردازم و خوانش، تحلیل و نقد خود را، عمدتا از منظری روانشناختی، از این شعر خاص ارائه کنم. ناگفته پیداست که هر خوانشی با…

ادامه مطلب

معرفی کتاب قهرمانان گمنام صحرا (نوشته هایی درباره ترکمن صحرا)

زمان تقریبی مطالعه: ۵ دقیقه کتاب قهرمانان گمنام صحرا (نوشته هایی درباره ترکمن صحرا) شامل نوشته‌هایی است که از سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ در موضوعات مرتبط با ترکمن‌ صحرا در نشریات یا وبسایت‌های منطقه منتشر کرده‌ام. هدف از تهیه کتاب تجمیع این مطالب و در دسترس قرار دادن آنها به طور یکجا برای مخاطبان علاقه‌مند بوده است. موضوعاتی که به آنها پرداخته‌ام، که عمدتا مربوط به حوزه فرهنگ، هنر و مسائل اجتماعی است، ناشی از علاقه یا دغدغه شخصی نسبت به آنها بوده است. نیازی به گفتن نیست که من صرفا مسائل را از دریچه علایق و مفروضات خویش و در محدودۀ دانش و تجربه…

ادامه مطلب

در محفل گفت‌وگوی چهار ستون شعر نو

کتاب گفت و گوی شاعران

زمان تقریبی مطالعه: ۶ دقیقه این هفته دو شب شانس این را داشتم که در محفل گفت‌وگوی چهار شاعر نامدار شعر نو باشم: شاملو، فروغ، سهراب و اخوان ثالث. در مجلسی که بیش از نیم قرن پیش، یک دهه قبل از تولد من، برگزار شده بود. آری، گویی ماشین زمان مدت‌هاست که اختراع شده است! همه چیز از خواندن مصاحبه‌ای شروع شد با زردشت اخوان ثالث که از قضا پسر آن شاعر نامدار است. زردشت که برای نشر آثار پدرش «انتشارات زمستان» را تاسیس کرده است، از انتشار کتابی صحبت کرده بود با عنوان «گفت‌وگوی شاعران» که با پیگیری استاد هندی‌‌الاصل دانشگاه‌های برکلی و ایلی‌نویز…

ادامه مطلب

لوازم بالندگی و پایندگی «ترکمن دیار»

زمان تقریبی مطالعه: ۴ دقیقه شنیدن خبر دریافت مجوز انتشار ماهنامه «ترکمن دیار» به مدیر مسئولی خبرنگار و فعال فرهنگی پرتلاش جناب آقای لطیف ایزدی و سردبیری حقوق‌دان خوش‌ذوق و هنرمند جناب آقای احمد مرادپور، بسیار مسرت‌بخش بود. هر آغازگری و فعالیت فرهنگی در جامعه ما، به ویژه در عرصه مطبوعات، همت و ایثار عظیمی می‌طلبد و به راستی تنها از عهده انسان‌های فرهیخته و آزاده‌ای برمی‌آید که نفع شخصی را در ذیل منفعت عمومی می‌جویند. اقدام این دو شخصیت برجسته فرهنگی با کوله‌باری از تجربه رسانه‌ای، فرهنگی و حقوقی، نویدبخش انتشار نشریه‌ای فخیم و پیشرو و آغاز دوره جدیدی در عرصه فعالیت فرهنگی در…

ادامه مطلب

آیا هرآنچه ما را نکشد، قوی‌ترمان خواهد ساخت؟

نیچه

زمان تقریبی مطالعه: ۶ دقیقه فردریش نیچه (۱۸۴۴-۱۹۰۰) یک بیمار مادام‌العمر و کلکسیونی از درد و رنج بود. او با ابزاری غریب به جنگ این دردها رفت: «فلسفه». بسیاری از افراد، فلسفه را چیزی به درد نخور و مایه سرگرمی و فخرفروشی مرفهین بی‌درد می‌‌دانند! اتفاقا از نظر تاریخی چندان بیراه هم نمی‌گویند. لوچانو دِکرشِنْتزُو در کتاب خواندنی «فیلسوفان بزرگ یونان باستان» (ترجمه عباس باقری، نشر نی، ۱۳۷۷) معتقد است که در زبان یونانی فعلی وجود دارد که در زبان‌های دیگر معادل ندارد. مصدر این فعل آگورازین است و چنین معنایی دارد: «بی‌قصد و برنامه از خانه بیرون زدن و گشت و گذار کردن تا…

ادامه مطلب

خشکیدن یا بالیدن؟ ضرورت توسعه و تحول در نشریۀ گل صحرا

ماهنامه گل صحرا

زمان تقریبی مطالعه: ۶ دقیقه پیش‌نوشت: مطلب زیر با عنوان «خشکیدن یا بالیدن؟ ضرورت توسعه و تحول در نشریۀ گل صحرا» در آخرین شماره ماهنامه گل صحرا (سال پنجم، شماره ۴۹، مهر ۱۳۹۸) منتشر شده است. دو سال است که انتشار نشریه به دلیل مشکلات مالی متوقف شده است. طبق همفکری انجام شده با صاحب امتیاز و سردبیر محترم نشریه جناب آقای عبدالحمید آخوندی، در صورت امکان جذب حمایت مالی (اسپانسر) و حداقل یک فرد داوطلب مسلط به نرم‌افزار ایندیزاین برای انجام کار صفحه‌بندی، با وجود داوطلبان قابل توجه برای نویسندگی و تولید محتوا، انشاالله انتشار نشریه بزودی از سر گرفته خواهد شد. از دواطلبان…

ادامه مطلب