شنیدن خبر دریافت مجوز انتشار ماهنامه «ترکمن دیار» به مدیر مسئولی خبرنگار و فعال فرهنگی پرتلاش جناب آقای لطیف ایزدی و سردبیری حقوق‌دان خوش‌ذوق و هنرمند جناب آقای احمد مرادپور، بسیار مسرت‌بخش بود. هر آغازگری و فعالیت فرهنگی در جامعه ما، به ویژه در عرصه مطبوعات، همت و ایثار عظیمی می‌طلبد و به راستی تنها از عهده انسان‌های فرهیخته و آزاده‌ای برمی‌آید که نفع شخصی را در ذیل منفعت عمومی می‌جویند.
اقدام این دو شخصیت برجسته فرهنگی با کوله‌باری از تجربه رسانه‌ای، فرهنگی و حقوقی، نویدبخش انتشار نشریه‌ای فخیم و پیشرو و آغاز دوره جدیدی در عرصه فعالیت فرهنگی در ترکمن صحرا است. به همین دلیل باید تلاش نمود که این بذر نوکاشته به نهالی سرسبز و سپس درختی تنومند، پربار و ماندگار بدل شود. از این رو، در این نوشته، در حد دانش و تجربه خویش، تلاش می‌کنم به برخی تهدیدها و مخاطرات و همچنین فرصت‌ها و امکانات این مسیر ارزشمند اما پرچالش بپردازم.
رسالت و چشم‌انداز
قبل از هرچیز باید دانست که فلسفه وجودی و ماموریت اصلی نشریه چیست. در دوران همه‌گیری رسانه‌های مجازی و شبکه‌های اجتماعی، یک ماهنامه کاغذی قرار است که به کدام نیاز پاسخ دهد و چه خلائی را پر کند؟ جهت‌گیری آن چیست و ماموریت و رسالت اصلی آن کدام است؟ مخاطبان هدف نشریه چه کسانی هستند؟ و قرار است چه دورنمایی و با کدام نقشه راه، دنبال شود؟
این‌ها پرسش‌هایی اساسی است که قبل از آغاز به کار، باید پاسخ داده شوند. در غیر این صورت و بدون مقصد و مقصود مشخص، جز سردرگمی، بی‌هدفی و روزمرگی در انتظار ما نخواهد بود.
تولید محتوا
با توجه به رسالت و چشم‌انداز نشریه و مخاطبان هدف، باید استراتژی تولید محتوای متناسب با آن را مشخص و تدوین کرد که مشخص کردن موضوعات صفحات مختلف نشریه بخشی از آن خواهد بود. قاعدتا عمدۀ محتوای نشریه توسط نویسندگان داوطلب تولید خواهد شد که خود هم می‌تواند یک فرصت و در عین حال، یک چالش باشد.
متاسفانه سهولت انتشار مطلب در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، اکثر نوشته‌ها را هم از نظر محتوایی و هم از نظر ادبی به سوی بی‌مایگی و ابتذال سوق داده است. بدون تعارف باید گفت که اکثر محتواهای تولیدی داوطلبانه که در وبسایت‌ها و نشریات ترکمن صحرا منتشر می‌شوند از کیفیت پایینی برخوردار هستند. به طور مثال در مورد سایت اولکامیز شاید این از بزرگواری جناب ایزدی باشد که به هیچ کسی که مطلبی می‌‌فرستد، نه نمی‌گوید و همه آنها را منتشر می‌کند. اما در نشریه کاغذی با توجه به محدودیت حجم و هزینه بالای انتشار آن از یک طرف و حفظ سطح مناسبی از کیفیت از طرف دیگر، باید معیاری برای پذیرش و انتشار مطالب در نظر گرفت. برای این منظور، بهتر است که حداقل‌هایی برای کیفیت مطالب تعریف و مشخص کرد تا به مرور نویسندگان هم سعی کنند با تلاش بیشتر، کیفیت نوشته‌های خود را ارتقاء دهند.
ویراستاری مطالب دریافتی نیز برای حفظ انسجام نوشتاری نشریه و کاستن از اشتباهات نگارشی، املایی و حتی محتوایی، مهم و ضروری است.
توزیع نشریه
هم بقا و هم حفظ استقلال نشریه تا حدود زیادی وابسته به میزان فروش و بازدهی مالی آن است. وضعیت مطلوب این است که نشریه بتواند روی پای خود بایستد و اگر سود هم نرساند لااقل بتواند هزینه‌های خود را تامین کند. اینجاست که تیراژ و گستره توزیع و در نتیجه میزان فروش، تعیین‌کننده است.
ترکمن‌ها و علاقمندان به فرهنگ ترکمنی در نقاط مختلف ایران و جهان معمولا به نشریات منطقه دسترسی ندارند. لذا شاید بهتر باشد با توجه به فراگیر شدن دسترسی به اینترنت، نسخه الکترونیک (پی دی اف) نشریه نیز از طریق خود سایت اولکامیز و همچنین سایت‌های اختصاصی فروش نشریه و کتاب مثل جار (www.jaaar.com/)، فیدیبو (http://fidibo.com/) و طاقچه (https://taaghche.ir/) برای فروش عرضه شود. در این سایت‌ها و اپلیکیشن‌های آنها می‌توان از خارج از کشور نیز خرید انجام داد. نسخه الکترونیک محدودیت تیراژ نسخه کاغذی را ندارد و مشتریان بالقوۀ آن نیز صدها و چه بسا هزاران برابر مشتریان نسخه کاغذی است.
از طرف دیگر در محله‌هایی از شهرهای دیگر ایران (مثل محله جوادیه تهران) که جمعیت ترکمن‌نشین قابل توجهی دارند، می‌توان امکان توزیع نسخه کاغذی نشریه را نیز فراهم کرد.
بازخورد و اصلاح
هر فعالیت مداوم انسانی برای بهبود و تعالی، نیازمند دریافت بازخورد، بازبینی و اصلاح است. نشریه نیز با دریافت نظرات مخاطبان، نویسندگان و افراد متخصص این حوزه، باید به بازبینی وجوه مختلف خود، مشخص کردن نقاط ضعف و اصلاح آنها بپردازد تا بتواند همواره روندی رو به بهبود و رشد داشته باشد.
با در پیش گرفتن رویکردها و اقدامات مذکور، امید می‌رود که ماهنامه «ترکمن دیار» بتواند ضمن ارتقای فرهنگ و آگاهی عمومی، نقطه عطفی را در تاریخ نشریات محلی ترکمن صحرا رقم بزند. به امید آن روز.
*منتشر شده در شماره اول ماهنامه ترکمن دیار، ۱ دی ۱۴۰۰
